Formatief handelen

Formatief toetsen is een middel dat je kunt gebruiken om de effectiviteit van je didactiek te verbeteren.

Doelen stellen en structureren (docent)

Richt je les zo in dat je doelgericht kunt werken. Lees meer over leerdoelen maken.

Didactisch handelen (leerling)

Zorg dat de leerling weet wanneer hij het doel bereikt heeft en wat hij moet doen om dit doel te bereiken.

Formatief handelen

Waar staat de leerling nu? Wat zijn noodzakelijke doelgerichte activiteiten die de leerling moet gaan doen?

Toets als leermiddel en docent als thermometer

formatief toetsen
summatief toetsen

Verschil formatief en summatief

uit Toetsrevolutie (Sluijsmans/Kneijber)

summatief

Toetsen die gebruikt worden als afsluiting van het leerproces of als conclusie.

Nadat de leerling een cijfer heeft gekregen stopt het leerproces vaak.

centraal eindexamen , toetsweken , cito-toetsen –> meten het niveau van de vaardigheden op een bepaald moment gericht op het uitstromen kun je het wel of niet?

formatief

Toetsen die tijdens het leerproces worden gebruikt om het leerdoel te behalen.

Alle activiteiten die leerlingen en docent uitvoeren om de leeractiviteiten van leerlingen in kaart te brengen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te maken over vervolgstappen.
(Black & William, 2008)

Het doel van formatief toetsen is leerlingen zelfregulerende vaardigheden aan te leren die een stabiele motivatie voor de leertaken creëren, leerresultaten verbeteren en een intrinsieke motivatie creëren voor een leven lang leren.
(Clark, 2012)

Kwaliteitscriteria

Er zijn verschillende mogelijkheden om de leerstof te toetsen, maar het allerbelangrijkste is de vraag of je toets aan de kwaliteitscriteria voldoet.

validiteit (toets je wat je wilt toetsen, de eindtermen)
betrouwbaarheid (duidelijke correctiecriteria)
bruikbaarheid
objectiviteit (de docent heeft geen invloed op de hoogte van het cijfer)
consequenties (rekening houden met de positieve en negatieve gevolgen die de toets op het onderwijs kan hebben)
motiveerbaarheid
transparantie (de inhoud van de toets en de resultaten zijn duidelijk en begrijpelijk voor de leerlingen)
feedback (geef de leerling persoonlijke feedback over de sterke punten en de verbeterpunten)
ondersteuning (leerling krijgt antwoord op inhoudelijke vragen)
formulering (teksten zijn zorgvuldig geformuleerd)
realiseerbaarheid (de doelen en criteria zijn haalbaar voor de leerling)

Bron: Sluijsmans, Joosten-ten Brinke, Van Schilt-Mol (2015). Kwaliteit van toetsing onder de loep. Garant, Antwerpen-Apeldoorn.

Podcast: dit gaat van jullie eigen tijd af – Academy4learning